Rewolucja w kontrolach czasu pracy i odpoczynków kierowców we Francji, bo kontrole noclegów polskich kierowców okazały się nielegalne
Francja, autostrada, 11ta godzina, słońce świeci, kierowca przejechał bramki poboru opłat, a tu nagle kontrola. Myśli, że wszystko odbędzie się spokojnie i nawet trochę naiwnie się uśmiecha podając służbom kartę kierowcy. Zarzucają mu, że spał w kabinie 25 dni temu we Włoszech. „To zresztą nie pierwsze wykroczenie Twojej firmy!” wmawiają mu. „Przyznaj się! Wypełnij i podpisz ten dokument!” mówi kontroler. „Tobie nic nie grozi, dostanie się Twojemu szefowi! Podpisz szybko! Nie ruszysz w drogę, jeżeli nie zapłacisz 4 tys. euro!” Nagle kierowca stracił uśmiech. Jego pracodawca na linii tym bardziej.
Mam dowód, że francuski system kontroli i procedur karnych, dotyczący polskich przewoźników jest nielegalny. Wreszcie, po wielu latach, sądy francuskie zaczęły kontrole unieważniać. Powyższy przykład jest oparty na prawdziwych, codziennych wydarzeniach, dotyczących regularnego odpoczynku tygodniowego lub odpoczynku dobowego kierowców pojazdów ciężarowych, jeżdżących we Francji na polskich rejestracjach. Małe, średnie i duże polskie firmy transportowe znają dobrze tę retorykę, ale nie wiedzą co za nią dokładnie się kryje.
Kierowca nie może przyznawać się do żadnej odpowiedzialności karnej, zwłaszcza kiedy nie rozumie treści protokołu.
Wystraszyć Polaków
Co zrobić w przypadku takiej kontroli? Konsygnację należy zapłacić, nie ma wyboru (jest ona płacona na poczet postępowania karnego). Ale co z dokumentami, których kierowca nie rozumie? Często myślicie, że jesteście zobowiązani je podpisać. To nie prawda. Kierowca nie może przyznawać się do żadnej odpowiedzialności karnej, zwłaszcza kiedy nie rozumie treści protokołu. Często kierowca nie wyobraża sobie jakie może jego pracodawca ponieść skutki prawne. Czy wiecie, że firma transportowa i jej zarządca lub dyrektor transportu w konsekwencji takiej kontroli mogą bezpodstawnie zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej z tytułu przestępstwa? (grozi im do 1 roku pozbawienia wolności i do 30 tys. euro grzywny, jako osoba fizyczna lub do 150 tys. euro, jako osoba prawna.
To nie są żarty. Dla kontrolerów to rutyna. Trzeba na wszelki sposób „wystraszyć” Polaków, aby w efekcie było ich mniej na francuskich drogach. A dla kierowcy i jego pracodawcy oznacza to założenie kartoteki karnej we Francji i konsekwencje poniesione aż w polskim Rejestrze Karnym.
Obecność we francuskim Rejestrze Karnym – temat tabu
Głównym celem wprowadzenia systemu 3K (kontrola + konsygnacja + kara) było zbicie konkurencyjności polskich firm przewozowych. Taki system od lat świetnie spełnia oczekiwania francuskich służb, gdyż większość polskich przewoźników nie odwołuje się od wyroków zaocznych, woli płacić bezprawnie nałożone mandaty i widnieć w rejestrze karnym. Polacy od lat twierdzą, że nie opłaca się odwoływać i poddają się francuskim służbom.
Od początku roku 2022 polskich przewoźników jest już o wiele mniej na francuskich drogach, zwłaszcza tzw. Busów, jako efekt skutecznego lobbingu francuskich federacji i polityki systematycznych kontroli.
Transport drogowy to działalność, która wiąże się z ryzykiem karnym nie tylko dla kierowców, a także dla spółek i ich zarządców, zwłaszcza na drogach Francji. Dla wielu przewoźników, Rejestr Karny jest wielkim tabu, o którym spółki nie chcą mówić… Wiadomo – wolą szczycić się osiągnieciami i przyjmować nagrody podczas polskiej gali transportu i logistyki.
O odpowiedzialności karnej porozmawiajmy wiec tu bez tabu. Jest to temat zbyt często lekceważony przez wiele firm transportowych, a może mieć nieodwracalne konsekwencje. Francuskie przepisy, na podstawie których wydawane są sankcje przez wiele lat znajdywały się na skraju legalności, procedury ulegały unieważnieniu, a brak wiedzy prawnej i oszczędność na kosztach, pozostawiały zbyt często polskich przewoźników bez obrony.
Najczęstsze francuskie podstawy prawne wydawanych decyzji karnych
- Regularny odpoczynek tygodniowy odbyty w kabinie – WYKROCZENIE 5 klasy – max. 1,5 tys. euro grzywny (osoba prawna x 5) (recydywa x 2); odbycie na pokładzie pojazdu powyżej 3,5 t regularnego tygodniowego odpoczynku określonego w art. 4 h rozp. (WE) nr 561/2006 stanowi wykroczenie 5-tej klasy na podstawie artykułu R3315-11 § 4° francuskiego Kodeksu transportowego.
- Dobowy odpoczynek odbyty w kabinie – stanowi WYKROCZENIE 5 klasy na podstawie artykułu R3315-11 § 6° francuskiego Kodeksu transportowego.
- Organizacja czasu pracy kierowców i ich odpoczynków w sposób naruszający ustawodawstwo społeczne – stanowi PRZESTĘPSTWO na podstawie art. L3315-4-1 Kodeksu transportowego – 1 rok pozbawienia wolności i 30 tys. euro grzywny (osoba prawna x 5).
Ww. przepisy stosowane są w zasadzie niezależnie od narodowości, co oznacza że francuskie firmy podlegają tym samym karom co firmy zagraniczne. Unijna zasada równego traktowania jest jednak naruszona pod tym względem, że przepisy te w praktyce dotykają bardziej zagranicznych firm. W przeciwieństwie do transportu międzynarodowego, francuscy kierowcy samochodów dostawczych, wykonujący transport narodowy, de facto wracają na noc do domu.
Kto i za co ponosi odpowiedzialność karną?
- KIEROWCA: za regularny odpoczynek tygodniowy odbyty w pojeździe
- SPÓŁKA / FIRMA:
- za odbycie przez kierowcę odpoczynku dobowego / tygodniowego w pojeździe lub w warunkach niegodnych;
- za niedostarczenie swojemu kierowcy dowodu odbycia ostatnich odpoczynków poza pojazdem;
- za organizowanie czasu pracy kierowców i ich odpoczynków w sposób naruszający ustawodawstwo społeczne.
- OSOBA ZARZĄDZAJĄCA TRANSPORTEM (osobiście): za organizowanie czasu pracy kierowców i ich odpoczynków w sposób naruszający ustawodawstwo społeczne.
Głównym celem wprowadzenia we Francji systemu 3K (kontrola + konsygnacja + kara) było zbicie konkurencyjności polskich firm przewozowych.
Dodatkowe konsekwencje dla polskich przewoźników drogowych
- Zakaz kabotażu we Francji: postępowanie administracyjne – sankcja na okres do 12 miesięcy;
- Utrata dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego:
- za „Regularny tygodniowy okres odpoczynku lub dowolny tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godz., wykorzystywany w pojeździe” (tj. wykroczenie);
- za „Brak organizacji pracy kierowcy lub nieprawidłową organizację, brak poleceń lub niewłaściwe polecenia dla kierowcy w kontekście przestrzegania przepisów prawa” (tj. przestępstwo).
Rozp. wykonawcze (UE) 2022/694 z 2 maja 2022 r. zmieniające rozp. (UE) 2016/403 w odniesieniu do nowych poważnych naruszeń przepisów unijnych, które mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego.
Zabezpiecz swoją firmę
- sprawdzić, czy kontrola/procedura jest regularna i jakie ma podstawy prawne;
- sprawdzić, czy można odwołać się od decyzji zaocznej: w zasadzie w terminie 30 dni (wykroczenie) / 45 dni (przestępstwo) od notyfikacji wyroku; w praktyce unieważniam procedury nawet kilka lat po wydaniu decyzji.
- odwołanie jest sposobem na:
- unieważnienie postępowania;
- uniewinnienie;
- wykreślenie wykroczeń/przestępstw z Rejestru Karnego;
- uniknięcie osobistej odpowiedzialności karnej osoby zarządzającej transportem;
- zwrot konsygnacji
„Udowodniłem, że cały system kontroli polskich noclegów od roku 2014 jest prowadzony nielegalnie”.
Precedens prawotwórczy dla polskich przewoźników we Francji.
Nielegalne kontrole i procedury karne dotyczące noclegów polskich kierowców są teraz licznie unieważniane. Od maja 2022 r. unieważniam w Sądach Policyjnych i Karnych całej Francji kontrole i postępowania karne naruszające pod względem formalnym i merytorycznym prawo francuskie i unijne. Na podstawie uzyskanych wyroków i własnej praktyki, mogę oszacować, że około 90 proc. postepowań tego typu jest nielegalnych i mogą one ulec unieważnieniu. Udowodniłem, że cały system kontroli polskich noclegów od roku 2014 jest prowadzony nielegalnie.
Jest to ważny precedens sądowy we francuskim porządku prawnym i olbrzymi krok w kierunku obrony praw polskich firm transportowych we Francji. Walkę toczę z francuskim protekcjonizmem prawnym nawet na najwyższym szczeblu. Francuski Sad Najwyższy, w kwestii kontroli regularnego odpoczynku tygodniowego, wydał ostatnio raport odmawiający zadanie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie kontroli post factum. Jeżeli najwyższa jurysdykcja francuska nie weźmie pod uwagę wyjaśnień Komisji Europejskiej, nie wykluczam wniesienia skargi do TSUE przeciwko Francji o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Zarządzasz firmą transportową wykonującą przewozy na terenie Francji i nie chcesz widnieć w Rejestrze Karnym z tytułu nielegalnie prowadzonych kontroli? Twoi kierowcy spotkali się z nieprawidłowymi kontrolami na francuskich drogach, a także otrzymałeś zaoczne wyroki karne, dotyczące regularnego odpoczynku tygodniowego / dobowego odpoczynku? Wiedz o tym, że każda kontrola zanulowana, każdy wyrok zaoczny unieważniony lub każde uniewinnienie w sprawie jest najlepszym sposobem nie tylko na zwrot konsygnacji, ale i też na wykreślenie wykroczeń/przestępstw z Rejestru Karnego Twojej firmy. Uniknij zatem osobistej odpowiedzialności karnej!
Płacąc mandaty nielegalnie wystawione, polscy przewoźnicy dotychczas finansowali francuską nagonkę na polskie firmy przewozowe.
Wali się cały system kontroli polskich przewoźników we Francji
Został skontrolowany we Francji Twój kierowca? Zapłaciłeś konsygnację? Otrzymałeś wyrok zaoczny? Twoja firma wciąż przyjmuje mandaty i zastanawiasz się czy powinna? Już nie zastanawiaj się, warto jest się odwołać! Większość kontroli, dotyczących odpoczynków kierowców, de facto okazuje się nielegalna lub nieregularna. Cieszy mnie, że w tej dziedzinie wiele procedur unieważniłem dzięki cierpliwości i gratuluję tym odważnym przewoźnikom, którzy nie oszczędzając na kosztach i na czasie postanowili sądownie walczyć we Francji o swoje prawa i otworzyć innym drogę do dochodzenia swoich praw.
Płacąc mandaty nielegalnie wystawione, polscy przewoźnicy dotychczas finansowali francuską nagonkę na polskie firmy przewozowe. Można sobie wyobrazić, jakie kwoty przez 8 lat trafiły do Francji na podstawie nieregularnych praktyk… Zamiast sponsorować francuski skarb państwa, może polscy przewoźnicy zdecydują się teraz na wsparcie obrony polskiego transportu?
Wiele zależy więc od Was wszystkich: przewoźników i spedytorów, małych, średnich i dużych, czy mi pomożecie prowadzić dalszą walkę w obronie polskiego transportu we Francji. Wywołałem lawinę unieważnień. Pod warunkiem teraz, że Wy też przeciwstawicie się bezprawnym praktykom kontrolnym, cały system francuskich kontroli może się zawalić. Ziarnko do ziarnka, a zbierze się miarka, czyli dzięki wspólnym wysiłkom osiągniemy jeszcze większy sukces dla branży.
Autor
François Nicolas Wojcikiewicz
Adwokat założyciel Kancelarii Quaerens Avocats w Paryżu
Prezes Stowarzyszenia Polskich Przewoźników we Francji
Artykuł ukazał się w 6 wydaniu /2022 (grudzień-styczeń) czasopisma Transport Manager
